DETRAINING
(ANTRENMANSIZLAŞMA)
Bilindiği üzere antrenman,temelde yüklenme ve dinlenme döngülerinden oluşan; sistematik, belli bir amaca dönük planlanmış egzersizler bütünüdür.Bu egzersizlerin yani antrenmanın işe yaraması için sporcuya yaptırılacak içeriğin çok dikkatli bir şekilde ayarlanması gerekmektedir.
Sporcuya yapılacak yüklenme’nin fazla olması durumunda sürantrenman (overtraining) durumu ortaya çıkacak ve performansta hatrı sayılır bir düşüş yaşanarak belki de sporcumuzu sakatlık dolayısıyla kaybetmemize neden olacaktır.Bununla birlikte dinlenmeler ve antrenman dönemlemesinde verilen yüksüz günler (tapering) de üzerinde düşünülmesi gereken diğer bir konudur.Bu günler,antrenman dönemlemesi(periodization) içerisinde enerji metabolizmasına uygun şekilde konumlandırılmalı; sporcuda performans gelişimi yaratacak biçimde süper kompenzasyon yaratmalıdır.
Antrenmana herhangi bir sebepten dolayı haddinden fazla verilen aranın sonucunda sporcularda oluşan performans gerilemesi durumuna, ‘sendromuna’ antrenmansızlaşma(detraining) denir.Antrenmansızlaşma genellikle sezon araları/sonları, sakatlık sonrası gibi dönemlerde performans kayıpları yaratır.Öncelikle fizyolojik olarak kazanılmış kardiyovasküler yetiler ve kas hacmindeki değişim(hipertrofi) ile birlikte intramüsküler(kasiçi) adaptasyonlar hızla kaybedilir.
Diğer bir ihmal edilmemesi gereken grup ise spor hayatını noktalamış veteranlar(sporcular)’ dır.Bu sporcularda antrenmanla kazanılmış olan adaptasyonlar adeta 100km hızla giden bir aracın aniden durmaya çalışması gibi sporcunun fizyolojisinde ani değişimler meydana getirerek; sağlık sorunlarının doğmasına zemin hazırlayacaktır.
Unutmayalım ki antrenmansızlaşma ile kaybedilen form düzeyinin geri kazanılması kaybedilen süreden kat kat fazladır…
Özgür Türkalp
Spor Bilimcisi